Niedoczynność tarczycy
Częstym zaburzeniem funkcji tarczycy jest jej niedoczynność (w 90% to niedoczynność pierwotna). Jest to zespół kliniczny spowodowany niedoborem tyroksyny. Dotyczy 1-6% populacji, a częstość zwiększa się z wiekiem; 4-5 razy częściej występuje u kobiet. Jej najczęstszą przyczyną w krajach rozwijających się jest niedobór jodu, natomiast w krajach rozwiniętych, w tym w Polsce – choroba Hashimoto. Do innych przyczyn zaliczamy stan po usunięciu tarczycy, po leczeniu radiojodem, leki (tyreostatyki, amiodaron, interferon)czy rzadziej zaburzenia rozwojowe tarczycy, genetycznie uwarunkowane zaburzenia biosyntezy hormonów tarczycy, czy guzy okolicy podwzgórzowo-przysadkowej.
Objawami, których pojawienie się może oznaczać niedoczynność tarczycy są: wzrost masy ciała, uczucie zimna, osłabienie, zmęczenie, senność, spowolnienie, zaburzenia pamięci, obniżenie nastroju, zaparcia, obfite miesiączki czy zaburzenia płodności. U chorych tych występuje również sucha skóra (szczególnie na łokciach i kolanach), cienkie i łamliwe włosy, chrypka.
Oznaczenie samego TSH pozwala wykryć nawet bezobjawową niedoczynność, w jej subklinicznym stadium (TSH podwyższone, ale zazwyczaj do 10 IU/l) dlatego uznane jest za najlepszy marker funkcji tarczycy. Dla pełnej oceny oznaczamy stężenie TSH i fT4. Klasycznie niedoczynność rozpoznajemy, gdy przy niedoborze fT4 obserwujemy wzrost stężenia TSH. By ustalić przyczynę choroby, oznaczamy dodatkowo przeciwciała przeciwko tyreoperoksydazie (anty-TPO), a w przypadku ich nieobecności – przeciwciała przeciw tyreoglobulinie (anty-Tg). Badanie ultrasonograficzne jest dobrą metodą, by różnicować zapalenie tarczycy od innych przyczyn niedoczynności tarczycy.
Szczególną sytuacją kliniczną jest niedoczynność tarczycy w ciąży. Możemy mieć dwie sytuacje kliniczne. W pierwszej – pacjentka wcześniej miała niedoczynność i wymaga zwiększenia dotychczasowej dawki leku o ok. 30-50%. W drugiej- niedoczynność ujawniła się, gdy pacjentka wykonała zlecone podczas pierwszej wizyty ginekologicznej oznaczenie TSH i jego wartość była powyżej 2,5 IU/l. Oprócz hormonów tarczycy w ciąży i laktacji stosuje się suplementację jodu w dawce 150ug/d.
W leczeniu niedoczynności tarczycy stosuje się preparaty lewotyroksyny (Euthyrox, Letrox, Eltroxin). Dawkę leku ustala się na podstawie okresowo wykonywanego oznaczenia stężenia TSH (w niedoczynności centralnej fT3 i fT4). Lek przyjmuje się na czczo, 30-60 minut przed posiłkiem. Jeśli pacjent zażywa inne leki na czczo, wówczas preparat tyroksyny powinien przyjmować w pierwszej kolejności.
